Türkiye Yazarlar Birliği Ankara Şubesi, gelenekselleşen kültürel etkinliklerini bu hafta da sürdürdü. Bu hafta ki konuğumuz, Sayın Prof. Dr. Musa Yıldız oldu.
Yıldız, Hoca Ahmet Yesevi ve Türk dünyası üzerine konuştu.
MEHMET SAİT ULUÇAY: YESEVİ İSLAM DÜNYASI AÇISINDAN ÖNEMLİDİR
Etkinlik, Türkiye Yazarlar Birliği Ankara Şubesi Başkanı Mehmet Sait Uluçay’ın konuşmasıyla başladı. Uluçay, Hoca Ahmet Yesevi’nin İslam dünyası açısından öneminden bahsetti.
Onun, çok mühim bir tasavvuf ehli olduğunu söyleyen Uluçay, konuşmasını yapmak üzere kürsüye Prof. Dr. Musa Yıldız’ı davet etti.
Yıldız, konuşmasına davetlilere ‘Yesevi Dostları’ hitabıyla başladı.
BÖL-PARÇALA-YÖNETİN ETKİLERİ
Kasıtlı şekilde Türkistan’a Orta Asya dendiğini söyleyen Musa Yıldız, bunun doğru olmadığını belirtti.
“Keza Türk devletlerine Türki denmesinde de aynı art niyet vardır. Yine Azeri ifadesi de kasıtlıdır. Azeriler, İran’da yaşayan İrani bir millettir. Doğrusu Azeri değil, Azerbaycan Türkü’dür. Bunların hepsi böl-parçala-yönetin eseridir.”
Yahya Kemal Beyatlı’dan bahseden Prof. Dr. Yıldız, onun Mehmed Fuat Köprülü’nün mutasavvıfları yazmasında etkili olduğunu ifade etti.
HOCA AHMET YESEVİ SALİHLERDENDİR
Yıldız, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Hoca Ahmet Yesevi, Nisa Suresi’nde bahsettiği üzere Allah’ın salih kullarındandır.”
Prof. Dr. Musa Yıldız, Peygamber efendimizin Cebrail Aleyhisselam ile olan diyaloğundan yola çıkarak ihsan, islam ve imanın bulunduğu üç zata atıfta bulundu. “Bunlar İmam Azam Ebu Hanife, Maturidi ve ilk tasavvufumuz Hoca Ahmet Yesevi’dir.O küçükken annesi ve babası İbrahim Ata vefat etmiş, babası vefat etmeden önce onu ablası Gevher Hanım’a emanet etmiştir. Yesevi, bundan sonra Yesi’de eğitim almaya başlamıştır.
Yesevi, bu dönemi anlatırken Divan-ı Hikmet’te ‘7 yaşında atamı buldum’ der. Bu yaşta Arslan Baba’dan eğitim almaya başlıyor. Kısa süre sonra Arslan Baba ölünce bir süre sonra Buhara’ya eğitime gidiyor. O dönemde Buhara’da 600 bin talebe var.
Burada Yusuf Hemedani’nin öğrenciliğini yapar. Onun verdiği eğitimle Hoca Ahmet Yesevi, adaletten ve mütevazıdan şaşmamıştır. Müslümana yakışan da budur. Yusuf Hemedani’nin haleflerinden olmuştur.”
YENİDEN YESİ’YE DÖNÜŞ
“İçindeki Yesi aşkı, hocasının ona verdiği işaret ile sona erer, Yesi’ye döner.
Zamanı çok iyi kullanmıştır. Üçe bölmüştür. Zamanının üçte birini ibadetle, üçte birini talebe yetiştirmekle, üçte birini ise kaşık ve kepçe yapıp satarak rızkını teminle geçirdi.”
TÜRKÇE İLE İLİM YAYDI
“Onun bir diğer başarısı da ana dilimiz olan Türkçe ile ilmini yaymasıdır. Bu da İslamiyet’in dalga dalga yayılmasını sağladı. Adeta Türkçe’yi Müslümanlaştırdı.
Türkçe tebliğini eleştirenlere şu cevabı vermiştir:
Ey miskin Hoca Ahmet!
Yedi atana rahmet.
Fars dilini bilsen de,
Sen Türkçene devam et.
Hoca Ahmet Yesevi Hazretleri, peygamber efendimizin 63 yaşında ölmesinden dolayı, 63 yaşından sonra kalan ömrünü çilehanede geçirdi.
Bunu da Divan-ı Hikmet’te şu şekilde anlatır:
Ey dostlar, kulak verin söylediğime,
Ne sebepten altmış üçte girdim yere?
Mirâc sırasında Hakk Mustafa ruhumu gördü,
O sebepten altmış üçte girdim yere.”
TİMUR’UN SAYGI DUYDUĞU BİRİYDİ
“Hoca Ahmet Yesevi, Emir Timur’un da hürmet duyduğu biriydi. Buhara’nın fethini de ona Yesevi müjdelemiştir. Emir Timur’un döneminde Hoca Ahmet Yesevi’nin türbesi yapılmaya başlanmıştır. Ancak o ölünce türbe inşası yarım kalmıştır.”
Musa Yıldız, Hoca Ahmet Yesevi’nin dört eserinin adlarının Divan-ı Hikmet, Fakr-name, Risale Der Adab-ı Tarikat, Risale Der Makamatı Erbain olduğunu ifade etti.
Prof. Dr. Musa Yıldız, konuşmasını ‘Yesevi Dostlarına’ teşekkür ederek sonlandırdı.
SORU CEVAPLAR
Konuklardan birinin Hoca Ahmet Yesevi’nin Hacı Bektaş Veli’ye ‘Diyar-ı Rum’a git, önce Türkleştir, sonra Müslümanlaştır’ sözlerini yanıtlayan Musa Yıldız, kaynaklarda böyle bir bilginin olmadığını, zaten o dönemde bu tür milliyetçi yaklaşımların bulunmadığını belirtti.
Bir başka konuğun Hoca Ahmet Yesevi’nin soyunun Hz. Ali’ye uzandığı bilgisinin neye dayandığı sorusuna Musa Yıldız, Yesevi’nin Nesepname’de bu bilgiden bahsettiği yanıtını verdi.
Etkinlik, Türkiye Yazarlar Birliği Ankara Şubesi Başkanı Mehmet Sait Uluçay’ın Sayın Musa Yıldız’a hediyesini takdim etmesi ile sona erdi.